Najveći i najzahtjevniji objekat, kao dio budućeg velikog hidroenergetskog sistema HE Dabar, dovodni tunel Nevesinje – Dabarsko polje, zvanično je probijen na napadnom dijelu tunela u selu Biograd kod Nevesinja.
Tunel, dužine 12.125 metara, probili su radnici glavnog izvođača “Integral inženjeringa”, radeći danonoćno u tri smjene. Iskopano je, zajedno sa pristupnim tunelima, 13.000 metara tunelskog proboja.
Velika opasnost
To je, po riječima direktora Projekta izgradnje tunela Ljubiše Pilipovića, bio i novi izazov, ali i velika opasnost, izvijestile su Nezavisne novine.
– U izgradnji je ukupno ugrađeno 150 hiljada kubika betona, a iskopano je 500 hiljada kubika tunelskog iskopa, sa ugrađenih 5,5 hiljada kubika armature, što nije bilo jednostavno. Radilo se neprekidno, u tri smjene, tako da je tokom cijele izgradnje koja je trajala od 2017. godine, u prosjeku na terenu bilo oko 200 radnika – kazao je Pilipović.
Dodaje da su geološki izazovi bili jako veliki, jako teški uslovi za rad, ali i projektovanje, revizija projekata, uz dosta teške hidrološke uslove.
Stradao jedan radnik
– Najizazovnije je bilo raditi upravo na ovom završnom dijelu, gdje je najmanji nadsloj i najteža geologija, a opasnost velika, tako da je do sada stradao i jedan radnik, baš zbog teških geoloških uslova – dodao je on.
Iako je poteškoća bilo dosta, sa čime se složio i Danilo Ilić, direktor HE Dabar, proboj tunela je zasigurno veliki korak naprijed u čitavom sistemu.
– Bez obzira koliko bitna bila mašinska zgrada, ovo je najznačajniji objekat u cijelom sistemu, srce sistema koje povezuje tu mašinsku zgradu i buduće jezero. Tako da bez ovog objekta HE Dabar ne bi imala funkcionalnost, pa se ovo danas može nazvati i istorijskim danom – istakao je Ilić.
Napominjući da će se, u sistemu HE Dabar, vode iz Nevesinjskog polja prevoditi ka Dabarskom polju, on objašnjava da će se, ustvari, na mjestu ulazne građevine voda iz budućeg jezera distribuisati do Dabarskog polja.
Ugovori
Direktor Elektroprivrede RS Luka Petrović kaže da, osim Ugovora o izgradnji dovodnog tunela sa pristupnim tunelima, što se gradilo vlastitim sredstvima u visini od 60 miliona eura, postoji drugi ugovor koji je potpisala HE Dabar.
Garant su bili HET, Elektroprivreda RS i Vlada RS, a je vrijedan 224 miliona evra, u šta spadaju ostali objekti ovog sistema, poput Brane Pošćenje, dva nasipa na Nevesinjskom platou, kao i sama hidroelektrana Dabar i odvodni kanal kroz Dabarsko polje.
– Izvođač Integral inženjering je glavni izvođač na dovodnom tunelu, ali je i podizvođač na drugim građevinskim radovima na drugom ugovoru kineskog partnera Gedžuba – pojasnio je on.
Najteži objekat kompletnog sistema HE Dabar
Naglasivši je da “Integral”, kao malo koja firma, sve ovo može da završi, s obzirom da je ovo najteži objekat kompletnog sistema HE Dabar, o čemu najbolje govori podatak da je u pitanju najduži tunel koji je urađen u zadnjih 35 godina u regionu.
– Na cjelokupnom tunelu je više od 10 kilometara urađena sekundarna obloga. Kompletna obloga se očekuje u narednoj godini, kada će tunel biti predat kineskom partner da može da nastavi probne radove za samu elektranu – dodao je Petrović, napominjući da će samo Nevesinjsko jezero biti kapaciteta preko 60 miliona kubnih metara vode.
Kako tvrdi, sistem neće imati nikakav negativan uticaj prema rijekama Buni, Bunici, Neretvi, niti ugroziti ekologiju.
Hidroelektrana Dabar će biti jačine 160 megavata, sa proizvodnjom oko 285 gigavat časova na pragu, a na nizvodnim objektima zbog prevođenja oko 250 gigavat časova. To će u budućnosti davati novih 12 procenata energije u ukupnom energetskom sistemu u Republici Srpskoj. To će usloviti da domaći konzum i ubuduće ima povoljnu cijenu električne energije, daleko ispod tržišne.
