Prema posljednjem spisku PDV i akciznih dužnika, kojeg je aktuelizirala Uprava za indirektno oporezivanje BiH, na prvih 15 pozicija se nalazi čak 10 firmi s privatnim kapitalom. Pozicionirane su od 3. do 13. mjesta i ukupno duguju više od 50 miliona KM državi BiH, preciznije 50.506.612 KM.
Fokus.ba istražio je javno dostupne informacije o spomenutim firmama, a neke od njih su priča za sebe.
Trećerangirani subjekt na ukupnoj listi PDV i akciznih dužnika UIOBiH je firma “Bosmal” sa sjedištem u Sarajevu. Državi po osnovu PDV-a na dan 30. juna duguje ukupno 14.227.599 KM. “Bosmal” je osnovan 1998. godine, a u sudskom registru privrednih subjekata se kao osnivač i direktor navodi Edin Šabanović.
Mediji su u 2017. godini objavili informaciju potvrđenu iz Općinskog suda Sarajevo da je firma Al Thani Sarajevo za 35,2 miliona KM kupila većio dio prostora u stambeno-poslovnom kompleksu u Sarajevu. Jedan od osnivača je Al Thani Companies Group u vlasništvu kraljevske porodice Al Thani u Ujedinjenim Arapskim Emiratima.
Firma “Monter & Co Bijeljina” državi duguje 7.651.810 KM. Osnovna joj je djelatnost: pakovanje. Prema podacima iz Registra poslovnih subjekata RS vlasnik i direktor firme je Zdravko Stevanović.
Dug firme “Hisar Trade” iz Brčkog iznosi 7.058.400 KM. U sudskom registru se kao osnivač i direktor navodi Muharem Pavitinović. Pavitinoviću je, prema zvaničnom saopćenju od 29. maja 2017. godine Sud BiH određivao mjere zabrane. On je, zajedno sa još šest osoba hapšen u akciji SIPA-e zbog sumnje u organizovani kriminal. Riječ o uvozu tekstila. Međutim, do danas nije došlo do podizanja optužnice odnosno sudske presude.
Firma “Extrablatt” iz Gradačca ima dug od 5.970.610 KM. U sudskom registru se kao osnivač i direktorica navodi Samira Peštalić. I ona je, jednako kao i Pavitinović, prema informaciji iz Suda BIH bila je jedna od uhapšenih osoba zbog sumnje u organizovani kriminal. Međutim, sudskog epiloga nije bilo.
U istraživačkom tekstu CIN-a opisane su sporne radnje kod uvoza tekstila, a koje su bile i predmet policijskih organa.
“Flybosnia”, kompanija koja već godinama ne obavlja letove sa Sarajevskog aerodroma, na spisku UIO se vodi sa dugom od 3.019.546 KM. U sudskom registru se kao direktor navodi Nudžejma Skenderović. Ona se u istom registru navodi kao osnivač “Flybosnia” sa 70 posto, dok je drugi osnivač, sa 30 posto, Sulejman Al Shiddi, vlasnik Sarajevo city centra (SCC) odnosno firme osnivača SCC-a Magros export-import.
Flybosnia je osnovana 2017. godine s ciljem da postane bh. avioprevoznik, no u međuvremenu je izgubila licencu, a u svom registru više nema aviona.
“Nestanak” turskog investitora
“Bioil” iz Doboja, prema spisku UIO, duguje 2.674.960 KM. Kao osnivač i direktor u Registru privrednih subjekata RS navodi se Ismet Öztürkmen.
Prema pisanju Radio Slobodne Evrope iz decembra 2020. godine ovaj turski investitor je još 2018. godine napustio fabriku, dok su iz Republičke uprave za inspekcijske poslove naveli da su sa sobom odnijeli i kompletnu dokumentaciju. Inače, u naselju Kotorsko mještani koji žive u blizini napuštene fabrike ukazivali su na prisustvo opasne materije heksan.
Kada je riječ o privatnicima, osim “Hisar Tradea”, u Distriktu Brčko posluju još tri firme koje su u top 10 kada je riječ o dugovanjima po osnovu PDV-a.
“Alper Trade” iz Brčkog duguje 2.651.601 KM državi. Prema informacija is sudskog registra osnivači su Dževat Berović i Ekrem Gonjanin s kapitalom od 200 odnosno 1.800 KM. Prema prvostepenoj presudi koju je objavio Sud BiH Gonjanin je proglašen krivim za organizirani kriminal, a Sud mu je izrekao kaznu od šest godina. Optužen je i pravni subjekt “Alper trade” kojem je izrečena novačana kazna od 100.000 KM.
“Fida”, još jedna brčanska firma, po osnovu PDV-a duguje 2.597.454 KM. Osnivač i direktor, kako se navodi u podacima sudskog registra, je Amir Kapetanović, dok “Korund 2004.” također iz Brčkog, ima dugovanja od 2.093.005 KM.
Utaje poreza i prinudne naplate
Osnivač i direktor firme “Korund” je Hajrudin Rabić. Sud Distrikta Brčko mu je krajem 2021. godine za krivično djelo utaja poreza prvostepenom presudom izreklo kazu zatvora od jedne godine i obaveu naknade štete u visini utajenog poreza. Kako je saopćeno iz Tužilaštva Distrikta Brško ovo tužilaštvo je dokazalo da je utaja poreza iznosila blizu 200.000 KM.
U top 10 privatnih firmi s najvišim iznosima dugovanja PDV-a nalazi se i “Buba Commerce” iz Viteza. Državi duguje iznos od 2.561.627 KM. Osnivač i direktor ove firme je Dragan Jurčević.
Sud BiH je 31. oktobra 2019. godine saopćio da je nakon održanog pretresa za ramatranje sporazuma o priznanju krivice donio presudu prema kojoj je Dragana Jurčevia i Slavicu Jurčević osudio na kaznu zatvora od po jedne godine. Izrečene kazne neće se izvršiti ako optuženi ne počine novo krivično djelo u roku do tri odnosno dvije godine. Presuđeno im je jer su izbjegavali plaćanje davanja propisanih poreznim zakonodavstvom BiH nepružanjem zahtijevanih podataka, odnosno pružanjem lažnih podataka o činjenicama koje su od uticaja na utvrđivanje iznosa obaveza, a iznos poreza čije se plaćanje izbjegava prelazi iznos od 50.000 KM.
Iz Porezne uprave FBiH prošle godine u junu su saopćili da je u postupku prinudne naplate Kantonalni porezni ured Novi Travnik prodao zaplijenjenu imovinu poreznog obveznika – dužnika “Buba Commerce” d.o.o za trgovinu i usluge Vitez, zbog naplate dužnih javnih prihoda za 70.100 KM. Kupac je u zakonski ostavljenom roku izvršio uplatu navedenog iznosa na račune dužnih javnih prihoda, saopćeno je iz Porezne uprave Federacije BiH.
